‘We komen natuurlijk uit een periode waarin we ongeveer acht jaar lang een regendans om meer inflatie hebben gehouden.’ Aan het woord is Klaas Knot, in het interview vorige week in het FD. Ik vind het een prachtige uitspraak, die regendans. Het geeft keurig de frustratie van de Europese centrale bankiers weer, die sinds de eurocrisis hebben lopen bidden en smeken om meer inflatie. Korte rente onder nul gebracht, TLTRO’s gelanceerd, obligatie-opkoopprogramma’s uit de kast gerukt, een oproep tot een verhoging van looneisen gedaan … niets werkte. Zelfs dat regendansen niet. Toch stiekem even gegoogeld of daar filmpjes van waren, van de Governing Council van de ECB dansend in de bossen. Tevergeefs uiteraard, maar daardoor heb ik nu wel de Regendans van Kabouter Plop op mijn netvlies staan. Brrrr.

Die regendansopmerking staat overigens diametraal op alle ECB-rapporten over hoe effectief het monetaire beleid eigenlijk wel niet was. Dat de inflatie zonder het beleid van de ECB waarschijnlijk ‘nog 0,832% lager’ was geweest. Dat getal verzin ik hier ter plekke, het onderliggende ECB-mantra zeker niet. De wetenschappelijke stelligheid waarmee de uitspraken van ‘succesvol beleid’ werden omlijst, botst in elk geval met het beeld van die dansende mensen in het bos, wat mij betreft. Misschien vind ik het juist daarom een prachtige uitspraak: het wekt bij mij de suggestie dat ook Knot zich aan dat soort onderzoeken heeft geërgerd.

Een periode van aanhoudende inflatiedroogte vormt per definitie een probleem voor de onderliggende econometrische analyse. Oorzaak en gevolg zijn in dit geval moeilijk van ruis te onderscheiden, wat de betrouwbaarheid van de resultaten verkleint. Als centrale bankier weet je eigenlijk niet op welke knop je moet drukken om die inflatie op te krikken. Dat er zelfs geen inflatie komt als je vervolgens alle knoppen tegelijk induwt is al helemaal frustrerend, kan ik me zo voorstellen.

Inflatie galore

Maar goed, dat probleem ligt nu ver achter ons, want inflatie is inmiddels overal. De prijzen voor graan, brandstof, kunstmest, metaal, halfgeleiders en scheepvaart lopen stevig op, terwijl de krapte op de arbeidsmarkt min of meer garantie biedt dat we ook nog te maken gaan krijgen met koopkrachtreparatie-effecten. Kunnen de centrale bankiers van deze wereld eindelijk doen waarvoor ze eigenlijk zijn opgeleid: inflatie bestrijden!

Ik vrees echter dat de centrale bankiers hiermee van de ene frustrerende situatie in de andere terecht zijn gekomen. Inflatie bestrijden als de economie oververhit raakt, is makkelijk: je verhoogt de rente en remt de groei af. Het probleem is alleen dat we niet te maken hebben met een oververhitte economie, maar met een plotseling gebrek aan grondstoffen en producten. Renteverhogingen lossen dat probleem niet op. Wat wel? Ik weet het niet, maar wellicht is een anti-Poetindansje een idee?

(Origineel gepubliceerd in het Financieele Dagblad van 23 maart 2022)