De berichtgeving rond Oekraïne is momenteel grimmig. Strikt genomen lijkt het voor geen van de betrokken partijen logisch het tot een grootschalig conflict te laten escaleren, maar de geschiedenis leert ons dat logica door verschillende partijen niet altijd hetzelfde wordt beleefd. Een scenario met desastreuze gevolgen is makkelijk geschetst. Tijd om in paniek te raken, of niet?

Het einde der tijden werd de afgelopen tachtig jaar wel vaker voorspeld, maar blijkt toch lang niet altijd uit te komen. Wat leert het verleden ons? Om antwoord te geven op die vraag, kijk ik naar ruim twintig historische gebeurtenissen die hebben plaatsgevonden sinds de Duitse invasie van Polen in 1939. De lijst omvat gebeurtenissen zoals Pearl Harbor (1941) en 9/11 (2001), maar ook meer economisch getinte momenten in de geschiedenis, zoals het Opec-embargo (1973). Per gebeurtenis heb ik vervolgens gekeken hoeveel procent de Amerikaanse beurs in de weken/maanden erna verloor en hoelang het duurde voordat die verliezen weer waren goedgemaakt.

De eerste conclusie is dat de reacties lang niet altijd even voorspelbaar blijken te zijn. Zo steeg de Amerikaanse beurs met bijna 12% op het nieuws dat Duitsland Polen binnenviel. Deels zal dit hebben samengehangen met de (correcte) inschatting dat het Amerikaanse bedrijfsleven zou profiteren van het Europese conflict, maar daarnaast kun je de koerssprong niet los zien van de opmaat naar die inval toe. De S&P 500 stond op dat moment al 15% in de min, mede gevoed door de oplopende geopolitieke spanningen. ‘Sell the rumor, buy the fact’ speelt hierbij waarschijnlijk een rol. Ook de inval van de VS in Irak in 2003 werd om die reden op de beurs met een plus van ruim 2% beloond. Kortom, staat het nieuws al een paar dagen op de voorpagina’s, wees je er dan van bewust dat het waarschijnlijk al voor een (groot) deel is ingeprijsd.

Gemiddelde zegt niet heel veel

Kijken we vervolgens naar de gevallen waarin de beurs wél een tik kreeg, dan duurde die gemiddeld zeven weken en leverde een verlies van 10% op. Die gemiddelden verhullen echter een heel hoge variatie. In de helft van de gevallen ging het om een correctie die minder dan een week duurde en in slechts twee gevallen volgde er een serieuze, langdurige correctie van 20% of meer: het olie-embargo van 1973 en het aftreden van Nixon in 1974.

Hoewel het best denkbaar is dat we aan de vooravond staan van een langdurige en pijnlijke correctie, blijkt die uitkomst in het verleden eerder uitzondering dan regel te zijn geweest. Markten hebben bovendien al aardig wat slecht nieuws ingeprijsd en hebben nu grofweg 10% ingeleverd. Tenzij je een verdere escalatie verwacht, lijkt het eigenlijk al rijkelijk laat om nu nog in paniek te raken.

(Origineel gepubliceerd in het Financieele Dagblad van 23 februari 2022)