Toen we laatst bij wijze van experiment ‘s avonds op de bonnefooi op zoek gingen naar een plek om ergens iets te eten, stuitten we op een halfleeg restaurant van zekere standing. Onze vreugde over de vondst bleek echter van korte duur, want hoewel er plek genoeg was, werden we resoluut door de restauranthouder geweigerd.

Sinds het wegvallen van de lockdownmaatregelen was het hem nog niet gelukt om voldoende personeel te vinden en deze noodgreep was bedoeld om het personeel tegen overbelasting te beschermen. Hij deed het nu met de helft van het personeel, dus ook de bezetting moest gehalveerd worden. Toen we lieten vallen dat we thuis een zestienjarige werkzoekende hadden zitten, reageerde hij prompt enthousiast. Zestien was weliswaar wat jong, maar ze kon morgenavond meteen beginnen als ze dat wilde.

Het is uiteraard slechts een anekdote, maar wel een die het beeld van de arbeidsmarkt goed lijkt weer te geven: het schreeuwende tekort aan personeel in sommige sectoren. Dit is niet alleen een Nederlands probleem, ook elders in Europa, het VK en in de VS zie je deze trend. Zo werd vorige week bekendgemaakt dat in de maand juli 943.000 nieuwe banen gecreëerd zijn in de VS, maar velen concludeerden dat het veel meer hadden kunnen zijn als er geen gebrek aan mankracht was geweest.

Het vinden van geschikt personeel is momenteel een van de grootste kopzorgen voor het midden- en kleinbedrijf, terwijl het aantal uitstaande vacatures als percentage van werkzoekenden al op een niveau ligt dat je normaal pas aan het einde van een conjunctuurcyclus verwacht. Robert Kaplan, de president van de Fed in Dallas, liet er in een recente podcast geen twijfel over bestaan. De vraag naar arbeid is momenteel niet de beperkende factor, het is het aanbod ervan.

Waar komt dit probleem vandaan?

Dat roept uiteraard de vraag op hoe dit probleem opeens is ontstaan. Twee jaar terug was er geen restaurant dat gasten weigerde terwijl er nog tafeltjes vrij waren, dus waarom nu wel? De optimist zal stellen dat het hier om een tijdelijk probleem gaat. Mensen werken nu in testcentra die over een half jaar hopelijk niet meer nodig zijn, krijgen nu nog steun of werken niet uit angst voor besmetting. Interessant is echter dat Kaplan juist waarschuwde voor de meer structurele kant van het verhaal: vergrijzing. Covid heeft ertoe geleid dat meer mensen vervroegd met pensioen zijn gegaan en het is dus niet waarschijnlijk dat die mensen ooit nog zullen terugkeren op de arbeidsmarkt. Als dat in de VS al het geval is, zal dat in het vergrijzende Europa helemaal van toepassing zijn.

Dat mijn kinderen hun studietijd kunnen beginnen in een krappe arbeidsmarkt, gun ik ze overigens van harte. Toch nog iets van compensatie voor de afgelopen anderhalf jaar.

(Origineel gepubliceerd in het Financieele Dagblad van 11 augustus 2021)