Wat is het nut van een digitale euro? Als ik mijn moeder moest uitleggen, zou ik geen overtuigend antwoord weten. Wat hebben we aan een extra betaalmiddel als je alles al via een bank-app kunt regelen, al kunt betalen met tikkies, telefoons en zelfs horloges? Over old school betalingsmiddelen als papiergeld en creditcards heb ik het dan nog niet eens. Dus, waarom?

Het brave antwoord

Het brave antwoord? Centrale banken moeten met hun tijd meegaan en als je dan toch een ECB Crypto-Assets Task Force hebt aangesteld (het bestaat, echt), moet je die mensen wel wat te doen geven. Vinger aan de pols houden, veel overleggen en uiteraard rapporten schrijven. Zo hebben we deze maand al een 55 pagina’s tellend rapport van de ECB gezien (Report on the digital euro), een rapport van de BIS (Central bank digital currencies: foundational principles and core features) en hadden we vorige maand al een Occasional Paper van de ECB over stablecoins. Het brave antwoord uit deze rapporten is dat het de centrale banken te doen is om de stabiliteit van het financiële systeem te waarborgen, in een wereld die steeds meer digitaal gaat. Nobel streven, niets mis mee. 

Het iets minder brave antwoord

Maar dan het iets minder brave antwoord. De ECB en consorten zijn als de dood voor concurrentie. Een geldpers (digitaal of niet) is ongelooflijk lucratief. Dat was al zo toen we alleen nog maar papiergeld hadden (seigniorage), maar dat is zeker zo op het moment dat je als centrale bank elke maand voor vele miljarden aan staatsobligaties opkoopt door gratis nieuwe euro’s te creëren. Stel nou dat de Libra van Facebook echt een vlucht neemt, en stel dat Facebook in 2030 -tegen de tijd dat het dé algemene standaard voor betalingen op het internet is- de koppeling met de euro en dollar doorbreekt? Weg seignoirages, om van een potentiele kapitaalvlucht uit de euro nog maar te zwijgen. Liever zelf met een werkbaar alternatief op de proppen komen dan lijdzaam toezien.

Echter, als onderdeel van de stabiliteit van het financiële systeem is de ECB tevens verantwoordelijk voor de soliditeit van het nationale bankwezen. En daar wringt de schoen. Transacties in digitale euro’s gaan namelijk buiten dat bankwezen om en vormen daarmee (bij grote populariteit) een existentiële bedreiging. De ECB zit tussen wal (bankwezen) en schip (Libra). De digitale euro moet er komen, maar een succes mag het niet worden. Men spreekt dan ook al over een maximale inleg per burger (3000 tot 4000 euro) en zelfs negatieve rentes behoren tot de mogelijkheid. En dat mag ik dan aan mijn moeder gaan uitleggen.  

Het echte antwoord

Het echte antwoord? In de huidige opzet is de digitale euro gedoemd de Chipknip van de toekomst te worden. Te gebruiken in de bedrijfskantine van de ECB. 

(Origineel gepubliceerd in Het Financieele Dagblad van 14 oktober 2020)