Toen de beleidsmakers tijdens de vorige crisis alles uit de kast trokken om de financiële sector te redden, leidde dat tot felle kritiek. Banken en verzekeraars werden op grote schaal gered, terwijl burgers aan hun lot werden overgelaten. Miljoenen verloren hun baan en zagen het toekomstperspectief structureel verslechteren, terwijl de financiële sector — en in het verlengde daarvan de financiële markten — er met relatief weinig kleerscheuren vanaf kwam.

Het herstel daarna liet dan ook een zeer divergerend beeld zien: de reële economie en de werkgelegenheid deden er jaren over om weer op hetzelfde niveau terug te keren, terwijl er op de financiële markten een feestje uitbrak dat wel tien jaar voortduurde. Wall Street werd gered, Main Street mocht voor de kosten opdraaien, met groeiende ongelijkheid en polarisatie tot gevolg.

Andere aanpak, zelfde resultaat?

Dit keer besloot men een andere aanpak te kiezen. De centrale banken van de wereld zorgden weliswaar voor voldoende liquiditeit zodat de financiële markten niet zouden omvallen, maar het zwaartepunt van de overheidssteun lag dit keer bij de burgers en het mkb. Vooral in de VS trokken ze dit keer aardig wat uit de kast om Main Street te ondersteunen: de werkloosheidsuitkeringen werden versoepeld en verhoogd, terwijl de meeste Amerikanen een cheque van $1200 kregen.

Op papier een goed idee, ware het niet dat er weinig leuks te doen viel met dat extra geld. Restaurants en kroegen waren dicht, vliegtuigen stonden aan de grond, casino’s en Disney-parken waren gesloten. Geconsumeerd werd er niet, gespaard des te meer, en het duurde niet lang voordat een deel van die besparingen zijn weg vond naar de financiële markten. Uitkomst: de reële economie kreeg een dreun, terwijl er op de Nasdaq een feestje uitbrak dat we in geen twintig jaar meer gezien hadden.

Moeten we concluderen dat het eigenlijk geen moer uitmaakt welke steun we verlenen en dat het altijd weer de financiële markten zullen zijn die er de vruchten van plukken? En dat reddingspakketten met enige vertraging altijd in de financiële markten terechtkomen? Dat zou een weinig bemoedigende conclusie zijn.

Overigens lijkt het me te vroeg om deze conclusie nu al te trekken. Ja, een deel van de besparingen zal inderdaad zijn weg naar de financiële markten hebben gevonden, waarvan een deel de afgelopen week verdampt is in waardeloos expirerende callopties. Het grootste deel is echter nog steeds in handen van de bewoners van Main Street en kan alsnog de consumptieve bestedingen een broodnodige stimulans geven.

Zo liep het aantal Amerikaanse covid-besmettingen de afgelopen maanden op, zonder dat het tot een verzwakking van het economische herstel heeft geleid. Kennelijk is niet alle stimulans gebruikt om callopties te kopen.

(Origineel gepubliceerd in Het Financieele Dagblad van 16 september 2020)