Dat Wopke-Wiebes-fonds (oftewel het nationaal groeifonds) houdt de gemoederen stevig bezig. Op maandag officieel gelanceerd en inmiddels is de lijst van kritiekpunten lang en groeiend. Of de kritiek in alle gevallen even terecht is, kun je je afvragen. Laten we de (voorlopige?) lijst dus even doornemen.

Te klein. Twintig miljard euro is wellicht klein als je het uitsmeert over vijf jaar en vervolgens afzet tegen de omvang van de Nederlandse economie (ongeveer 0,5% per jaar), maar op die manier lijkt alles klein en zinloos te worden. Laten we eerlijk zijn: met twintig miljard kun je heel wat interessante projecten opstarten. Je kunt het ook omdraaien. Drie keer raden wat de kritiek was geweest als er nu een fonds van honderd miljard was gelanceerd. Laten we eerst maar eens kijken of dit systeem werkt voordat we alles op rood zetten. Prima aanpak!

Niet concreet genoeg. Wat hebben we liever: dat er op maandag een portefeuille aan concrete projecten bedacht door politici en ambtenaren was gepresenteerd, of dat iedereen met een goed idee kan aankloppen? Mij kan het niet ‘niet concreet’ genoeg zijn, eerlijk gezegd. Reken ik dus niet goed.

Te traag. Het is nog een beetje vroeg om dat te zeggen, lijkt me. Het is aan de commissie om snel het tegendeel te bewijzen.

Te weinig ‘wetenschappelijke zwaargewichten’ of ‘vakbond’ in de commissie. Gek is dat, maar ik heb me juist lopen verbazen hoe weinig FD-columnisten er in die commissie zaten. Van die kritische denkers met een brede interesse en beide benen in de samenleving… En nou maar hopen dat deze cynische sneer op de juiste manier gelezen zal gaan worden. Reken ik niet goed.

Verkeerd criterium. Ah! Eindelijk een valide punt. ‘Het effect op het bbp is leidend’, wat min of meer inhoudt dat je alleen maar projecten mag indienen die de toekomstige groei van het bbp ten goede komen. Iedereen weet dat bbp een concept is waar veel mis mee is. Zo zou mijn voorstel tot de ontwikkeling van een goedkope koude-kernfusiereactor ongelezen in de la verdwijnen. Het zou immers het einde van de olie-industrie betekenen en dus ten koste van heel veel bbp-groei gaan. Ook de bedenkers van Wikipedia zouden nul op het rekest krijgen. Gratis diensten voegen niets toe aan de bbp-cijfers, om over de tegenvallende encyclopedieverkopen nog maar te zwijgen. Deze reken ik dus wel goed.

Overigens kom je met wat creativiteit nog een aardig eind met deze regels. Blaas bijvoorbeeld een kolencentrale naar keuze op. De kapitaalvernietiging die daarmee gemoeid is, telt nou eenmaal niet mee als negatieve bbp-groei, terwijl de heropbouw van de weggevallen energieproductie de bbp-groei nog jaren zal ondersteunen. Ik ga eens op zoek naar een postzegel…

(Origineel gepubliceerd in Het Financieele Dagblad van 09 september 2020)