Zijn er langetermijngevolgen van de coronacrisis en zo ja, hoe uiten die zich? Het is één van de vragen die mij de afgelopen weken regelmatig gesteld is en waar ik hier in een aantal columns een antwoord op tracht te geven. Vorige week had ik het hierbij over het meest tastbare gevolg: de aanzienlijke stijging van de uitstaande (staats)schuld. Deze week begeef ik me op wat gladder ijs: de mogelijk blijvende economische schade van deze pandemie.

Laat ik dan eerst met het relatief goede nieuws beginnen: theoretisch gezien kan die langetermijnschade voor de economie beperkt zijn. We hebben hier niet te maken met een klassieke recessie. Er is geen inflatie, geen scheefgroei in de economie en er is ook geen financiële crisis. Zeker, er zijn wereldwijd inmiddels een kwart miljoen mensen gestorven, maar desondanks is de impact op de beroepsbevolking relatief beperkt. Alles is er nog, alles doet het nog, maar is tijdelijk even in slaap gesust. Het doet een beetje aan Doornroosje denken: de prins kust de prinses en iedereen, tot aan de straatveger aan toe, gaat door waarmee men bezig was. Pijnlijk op de korte termijn, theoretisch weinig gevolgen — op die eerder genoemde schuld na — op de lange.

Doornroosje is een sprookje

Theoretisch, ja, maar ik voer hier niet voor niets een sprookje op. Toverspreuken doen wonderen, maar in de echte wereld gaat het allemaal niet zo makkelijk. Huren moeten nog steeds elke maand betaald worden, financieringskosten lopen gewoon door en ook vaste kosten voor bedrijven zijn niet geschrapt. Dat de overheden er alles aan doen om de periode van economische stilstand te overbruggen is lovenswaardig, maar zelfs met de pakketten die nu al zijn afgekondigd, worden lang niet alle kosten gecompenseerd. Des te langer het duurt, des te groter de kans wordt dat ondernemers in de problemen komen, bedrijven failliet gaan en dat permanent banenverlies tot financiële problemen bij consumenten gaat leiden.

Of het daarmee om een tijdelijk of een permanent probleem gaat hangt uiteraard af van welke definitie je voor de lange termijn hanteert. Kunnen we over tien jaar de sporen van de corona-crisis nog terugvinden? Op persoonlijk niveau zeker, maar voor de economie als geheel? De les die we van de vorige crisis hebben geleerd is dat dit in sterke mate afhangt van de gezondheid van de bankensector. Leiden de faillissementen tot problemen bij de banken, dan kunnen we alsnog een herhaling van 2010-2020 verwachten.

En zo heb ik de vraag over de lange termijn teruggebracht tot een kortetermijnprobleem. Met elke maand dat de opgelegde economische coma duurt, neemt de kans toe dat ook de bankensector wederom in problemen komt, met alle negatieve lange termijn consequenties als gevolg.

(origineel gepubliceerd in Het Financieele Dagblad van 06 mei 2020)