Net als je denkt dat het weer een beetje rustig wordt op de financiële markten, trekt er iemand een nieuw konijn uit de hoed. Het konijn in dit geval was de olieprijs, die in de VS doodleuk in de min dook. Nou hebben we in het verleden wel eens vaker een negatieve olieprijs gezien voor bepaalde contracten (in Canada bijvoorbeeld), maar dat het hier om de standaard van Amerika ging (WTI) en dat het om een bedrag van -$40 ging, was nog nooit eerder vertoond.

Je hoeft geen genie te zijn om te bedenken dat dit geen rendabel verdienmodel kan zijn, dus dat de beweging in de oliemarkt vervolgens de aandelenmarkt onder druk zette, was geen al te grote verrassing.

Voordat u nu denkt dat u in de auto kunt springen en de tank vol kan gooien om zo de avondmaaltijd te betalen, even een stap terug. Ja, het is uitzonderlijk wat er gebeurde en de uitschieter was onverwacht. Maar nee, dé olieprijs is niet -$40.

Olie komt er in vele soorten en maten en wat ik net beschreven heb is de ontwikkeling van één oliemarkt (WTI) en één heel specifiek futurecontract (de mei-future). In dit ene specifieke future contract is er sprake geweest van een squeeze die tot de vreemde uitschieter heeft geleid. Kijken we naar het contract dat een maand later afloopt, of kijken we naar Brent en andere oliestandaarden dan zien we nog steeds positieve prijzen.

Auto is nog geen verdienmodel

De auto is dus nog geen verdienmodel geworden, maar dat neemt uiteraard niet weg dat de ontwikkeling in de oliemarkt opmerkelijk is. Ondanks de historische productiebeperking die Opec+ anderhalve week geleden wist te bereiken, is de olieprijs sinds deze week onder de $20 per vat gedoken, het laagste niveau in de afgelopen twintig jaar. De oorzaak is simpel: de vraaguitval door de coronabeperkingen is vele malen groter dan de bereikte productiebeperking.

Dat verschil tussen vraag en aanbod zal nog wel even blijven bestaan, wat — zeker nu de opslagcapaciteit van olie zo goed als vol is — dus ook tot druk op de prijs zal leiden. Pas als onrendabele olieproductie wegvalt, of als de vraag weer herstelt, zal er een solide bodem in de oliemarkt kunnen worden gelegd.

Hadden we dit niet kunnen zien aankomen? Tot op zekere hoogte wel, ja. Het is duidelijk dat financiële markten nog volop bezig zijn zich aan te passen aan de nieuwe realiteit en dat dat gepaard gaat met vreemde uitschieters en hoge volatiliteit is geen verrassing. Dat er bovendien sprake was van een grote onevenwichtigheid in de oliemarkt was eigenlijk ook wel duidelijk. Maar een olieprijs van -$40? Laten we hopen dat dit het laatste record is dat het coronavirus breekt.

(origineel gepubliceerd in Het Financieele Dagblad van 22 april 2020)