Na maanden van relatieve rust zakte de Turkse lira op 22 maart met meer dan 5% op één dag, waarmee een nieuwe periode van volatiliteit werd ingeluid. De Turkse aandelenbeurs verloor in een week tijd 10%, terwijl de kapitaalmarktrente van 15,5% tot boven de 18% steeg.

Over de oorzaak van de koersval lopen de meningen enigszins uiteen. De meeste economen houden het op de sterke daling van de valutareserves, de onzekerheid rond de verkiezingen en de hoge buitenlandse schuld van het Turkse bedrijfsleven. President Erdogan zoekt het eerder in de hoek van bankiers, voedselterroristen en het Westen in het algemeen. U mag kiezen.

Turkije: is dat belangrijk dan?

Nou vraagt u zich als belegger wellicht af of Turkije belangrijk is. In relatieve termen niet direct. In de MSCI Emerging Markets index -een goed gespreid mandje aandelen in opkomende markten- heeft Turkije een gewicht van slechts 0,6%. Dit gewicht ligt weliswaar hoger voor beleggers in obligaties in opkomende markten (EMD), maar zelfs in de JPMorgan GBI-EM index – een goed gespreid mandje obligaties in opkomende markten in lokale valuta – blijft dat percentage rond de 5% steken.

Niet wereldschokkend, maar de ervaring van de afgelopen twee jaar leert dat de ontwikkelingen in Turkije doorgaans zwaarder op het marktsentiment wegen dan deze gewichten doen vermoeden. Met name voor de obligatiebeleggers bepaalde de beweging van de Turkse lira gedurende 2017-2018 in belangrijke mate het rendement. In de drie periodes waarin de lira in korte tijd meer dan 10% verloor, daalde de EMD index gemiddeld met meer dan 5%. De link met aandelen was minder sterk, maar ook hier speelde de lira het sentiment parten. Onrust in Turkije sloeg over naar andere markten.

Turkije heeft een probleem, de rest van de wereld niet

Moeten we ons dus zorgen maken? Wat Turkije betreft vrees ik van wel. De inflatie bedraagt momenteel zo’n 20% op jaarbasis, de economische groei bedroeg -2,5% in het vierde kwartaal van vorig jaar, met als gevolg dat de werkloosheid is opgelopen tot boven de 13%, het hoogste niveau sinds 2009.

Met name de hoge buitenlandse schuld van het Turkse bedrijfsleven – volgens het IMF meer dan 50% van het bbp – vormt een structureel risico dat met het wegzakken van de lira met de dag groter wordt.

Of Turkije daarmee wederom een bepalende factor voor opkomende markten wordt, vraag ik me echter af. De Turkse onrust speelde vorig jaar in een ongunstig klimaat rond opkomende markten. De Chinese economische groeimotor draaide een tandje minder, terwijl financiële markten tegenwind ondervonden van de stijgende Amerikaanse (kapitaalmarkt)rentes. Op beide aspecten zien we de afgelopen maanden een positieve draai, waarmee het sentiment rond opkomende markten momenteel een stuk minder gevoelig zal zijn.

(origineel gepubliceerd in Het Financieele Dagblad van 3 april 2019)