Welk economisch blok heeft het grootste onderliggende inflatieprobleem: de VS of Europa? Was die vraag mij vijf jaar geleden gesteld, dan was mijn antwoord zonder enige twijfel de VS geweest. De gemiddelde inflatie over de periode 1950 tot 2020 bedroeg daar zo’n 3,5% op jaarbasis, waar de teller in Europa (inclusief West-Duitsland) op 2,4% bleef steken.

Oud nieuws wellicht, maar een dergelijk verschil komt uiteraard ook terug in de verwachtingen. Consumenten, producenten, financiële markten: vrijwel alle maatstaven lieten zien dat de inflatieverwachting voor de VS hoger lag. En dat beklijft, want als vakbonden en bedrijven met een inflatieverwachting van 3,5% rekenen, komt dat uiteraard terug in de looneisen en de prijsstelling van producten, waarmee de inflatie vanzelf hoger komt te liggen.

Verder groeit de Amerikaanse economie sneller, terwijl er sprake is van meer marktwerking, wat per saldo eveneens inflatie in de hand werkt. Voeg daar de aura van de Duitse Bundesbank als inflatievechter aan toe, wijs eventueel ook nog op het ontbreken van een vangrail voor het begrotingsbeleid — herinnert u zich die belastingverlaging van Trump nog? — en daarmee ben je er wel zo’n beetje. Inflatie is eerder een Amerikaans dan een Europees probleem.

Ik durf het inmiddels niet meer met zekerheid te stellen…

Of toch niet? De meest recent afgesloten Nederlandse cao’s liggen inmiddels boven de 7%, de Duitse ambtenaren bereikten dit weekend een akkoord over een loonstijging van gemiddeld 6% voor twee jaar, waarmee de toon voor 2024 eigenlijk alweer is gezet. Weliswaar gaat het hier voor een groot deel om compensatie voor het koopkrachtverlies van 2022, maar dat maakt voor de onderliggende inflatiedynamiek verder niet veel uit. Het gevaar dat deze hogere loonkosten worden doorgerekend in nieuwe prijsstijgingen ligt op de loer. In de VS liepen de lonen ook in 2022 al op, waarmee de eis tot compensatie daar minder groot is.

Wellicht is dit een tijdelijke hobbel, maar kijk ik naar de langdurige inflatieverwachtingen, dan zie ik ook daar een zorgwekkende trend. De 5 year 5 year forward, de gemiddelde inflatieverwachting voor de periode 2028-2033, fluctueert in de VS nu al maanden rond de 2,2%, waar die in Duitsland gestaag is opgelopen naar inmiddels 2,5%. Let wel: gemiddeld lag die verwachting in Duitsland de afgelopen tien jaar op slechts 1,65%.

En dan de Bundesbank-aura. De ECB heeft er de afgelopen tien jaar duidelijk voor gekozen de eenheid van de euro voorop te stellen. Terecht waarschijnlijk, maar of deze beleidskeuze strookt met het beeld van noeste inflatiebestrijder kun je je afvragen. De zekerheid van een structureel lagere Europese inflatie komt daarmee ook op de tocht te staan.

Kortom, hebben de VS structureel een groter inflatieprobleem? Ik durf het niet meer met zekerheid te stellen.

(Origineel gepubliceerd in het Financieele Dagblad van 26 april 2023)