De volgende morgen leverde het ontbijt een nieuwe verrassing op. Beleg hadden ze wel, brood niet. We konden eventueel tot de middag wachten tot het nieuwe rantsoen brood zou komen als we echt graag brood wilden hebben? We loerden om ons heen om te kijken of dit een voorkeursbehandeling was die alleen voor die kapitalistische buitenlanders gold, maar nee. Niemand had brood. Sterker nog, er werd niet veel gegeten bij dit ontbijt. Iedereen zat aan het bier.

Heren in pak — we zaten in het duurste hotel van Warschau — aan grote halveliterflessen bier. Sommigen zelfs twee. Of wij ook niet bier wilden, vroeg de ober beleefd. Nou waren we heel erg van de Rock & Roll, maar half negen ’s ochtends al aan het bier? Toch maar niet. Ik bestelde gebakken eieren. De bassist pakte een plakje kaas en smeerde er boter op. Kaas eet je met boter, meldde hij droog.

Niet lang daarna kwam onze Officiële Poolse Begeleider naar beneden. Wojzek heette hij, maar wij noemden hem Bartje. Verbaasd keek hij naar ons. Waarom had niemand bier besteld? Hadden we niet al dagen lopen zeuren dat er geen bier was geweest tijdens de optredens? Nu was er bier, en had niemand het besteld! Hoofdschuddend over zo veel dommigheid wenkte hij een ober en bestelde iets in het Pools. De ober regeerde kort, schudde met zijn hoofd en liep weg. Zuchtend ging Bartje zitten. Het bier was al weer op. Dinsdag kwam er een nieuw rantsoen. Misschien.

Eigenlijk had ik in de planning staan dat ik een column zou schrijven naar aanleiding van de twintigste Jacques Polak-conferentie die vorige week door het IMF werd georganiseerd. Debt. The Good. The Bad. The Ugly. Dat smeekt natuurlijk om een reactie, maar de val van de Berlijnse Muur, dertig jaar geleden, doorkruiste mijn plannen.

On tour!

Zo’n 35 jaar geleden toerden wij — Neerlands trots Eton Crop — door het communistische Polen. Het was een reis van verbazing. We verdienden een maandinkomen per optreden, maar je kon er niets mee omdat de winkels leeg waren. Brood, benzine, kleding: aan alles was gebrek. Overal rijen. Men kocht wat Het Systeem die dag besloten had af te leveren, al was het maar als ruilobject. Van niets was je zeker, zelfs niet van brood in het duurste hotel in de hoofdstad.

Voor ons was het bezoek aan Polen een onvergetelijke ervaring, voor de miljoenen Polen die onder het afzichtelijke systeem moesten leven was het trieste — en onnodige — armoede. Ik heb zelf het gevoel dat ‘de val van de muur’ steeds meer over die gebeurtenis in 1989 gaat en steeds minder over de werkelijke tweedeling waar die muur voor stond.

En volgende week schrijf ik weer gewoon over the Good, the Bad en the Ugly.

(origineel gepubliceerd in het Financieele Dagblad van 13 november 2019)