Vorige week schreef ik dat er een groeiende groep economen lijkt te zijn die verwacht dat de inflatie op een lager niveau is uitgekomen. Globalisering, automatisering, toegenomen efficiëntie, de uitholling van de onderhandelingsmacht van arbeid, prijsvergelijking op internet: veel argumenten wijzen in die richting en dan noem ik ze nog lang niet allemaal. Persoonlijk heb ik zo mijn bedenkingen bij het vermeende structurele karakter van de lagere inflatie, maar het kan nooit kwaad eens over de mogelijke consequenties na te denken.

Stel dat de gemiddelde inflatie niet langer 2% is, maar ergens op de 0,5% uitkomt, hoe erg is dat? Han de Jong, Chief Economist van ABN Amro stelde deze vraag enkele maanden geleden in deze krant en merkte terecht op dat veel afhangt van het gevoerde monetaire beleid. Volharden de centrale banken in een agressief beleid om die inflatie toch op 2% te krijgen, dan betekent dit dat er te veel liquiditeit in het systeem wordt gestopt. Die liquiditeit creëert wel degelijk inflatie, maar niet in de klassieke zin: geen duurdere goederen en diensten, maar wel overgewaardeerde huis- en aandelenprijzen. In dit scenario blijven we van boom naar bust hobbelen. Onderkent men de daling van de inflatie en past men het beleid daarop aan, dan was er volgens de Jong niet zoveel aan de hand. Hiermee bevindt hij zich in de hoek van de Bank of International Settlements (BIS), die centrale bankiers eind juni opriep om minder nadruk op inflatie te leggen en meer naar indicatoren als groei en arbeidsmarkten te kijken.

Andere economen, andere mening

Als je het wat ruimer interpreteert kun je dit ook zien als een pleidooi om de inflatietarget van centrale banken te verlagen. Dit staat haaks op een andere stroming, die juist een lans breekt voor een hoger inflatiedoel. Dit idee werd indertijd gelanceerd door Olivier Blanchard (voormalig Chief Economist van het IMF), maar werd recent nieuw leven ingeblazen door niemand minder dan Janet Yellen, die opriep tot onderzoek naar dit onderwerp. De gedachtegang hierbij is dat het verhogen van de inflatietarget tot een hogere inflatieverwachting leidt, wat vervolgens via looneisen en contractafspraken ook tot hogere inflatie zal leiden.

Het lijkt opmerkelijk dat de meningen zo lijnrecht tegenover elkaar kunnen staan. Het wezenlijke verschil van inzicht hierbij is dat de Blanchards van deze wereld gevaren zien in een structureel lagere inflatie. Als de inflatie onder normale omstandigheden op 0,5% ligt, zal die bij een recessie al snel omslaan naar deflatie en probeer dan nog maar eens met je rentebeleid de economie te stimuleren, zo is de gedachtegang. Daarnaast speelt inflatie een essentiële rol in de aanpassing van nominale lonen en schuld, iets waar Han de Jong in zijn beschouwing wel erg gemakkelijk overheen stapte. Maar daar kom ik volgende week op terug.

(origineel gepubliceerd in het Financieele Dagblad van 21 augustus 2017)