Doen ze het of doet ze het niet? Midden maart komt de centrale bank van de VS (de Fed) bijeen om zich te beraden over het toekomstige monetaire beleid. Nog een maand te gaan dus, maar dat neemt niet weg dat financiële markten al volledig in de ban zijn van de vraag of de Fed de beleidsrente wel of niet zal verhogen. Nu geloof ik zo dat een draai van een ruim naar een verkrappend monetair beleid van cruciaal belang is voor de financiële markten, maar voor het grote plaatje maakt het echt niet zo heel veel uit of de rente deze of volgende maand omhoog gaat. Dat gehijg over de precieze timing van de eerstvolgende renteverhoging is redelijk zinloos, als je het mij vraagt.

In dit specifieke geval is er echter nog een andere reden waarom dat kwartje-kijken eerder bijzaak dan hoofdzaak is. De focus zal de komende maanden steeds meer op de omvang van de balans van de Fed komen te liggen. Zoals bekend heeft de Fed gedurende de jaren 2008 tot 2014 op grote schaal obligaties gekocht, waarmee de balans van de centrale bank in die periode vervijfvoudigd is tot USD 4.500 miljard. In 2014 is het opkoopbeleid weliswaar stopgezet, maar van een afbouw van de uitstaande portefeuille is geen sprake geweest: alle vrijvallende obligaties en coupons worden herbelegd. Hoe lang dat nog zal voortduren is een vraag die zelfs Fed-leden als Bullard (St Louis) en Rosengren (Boston) inmiddels hardop stellen.

Eerst de rente, dan de balans. Maar wat als…?

Yellen was er afgelopen week als de kippen bij om mogelijke speculatie op dit vlak vroegtijdig de kop in te drukken. Eérst de rente omhoog en pas dan de balans naar beneden, zo herhaalde ze het mantra dat haar voorganger Ben Bernanke een maand eerder ook al in een blog had uitgewerkt. De angst voor een herhaling van de forse correctie die we in 2013 in de obligatiemarkt zagen, zit er kennelijk nog goed in bij de Fed. Destijds steeg de Amerikaanse kapitaalmarktrente met ruim 1%, uit angst voor het beëindigen van het lopende kwantitatieve verruimingsprogramma. Bij een dergelijk geweld valt een kwartje renteverhoging in maart uiteraard volledig in het niet.

Yellen mag redelijk stellig zijn geweest dat van een balansverkrapping nog geen sprake kan zijn, maar of zij daarmee geslaagd is de geest voor langere tijd terug in de fles te stoppen, vraag ik me af. Haar voorzitterschap loopt binnen een jaar af en Trump is op zoek naar een nieuwe kandidaat. Of dat er eentje wordt die zich braaf aan het script van Yellen en Bernanke gaat houden, valt te betwijfelen. Potentiële kandidaten kunnen zich nu nog mooi profileren door zich kritisch over de omvang van de Fed-balans uit te laten. Eens afwachten hoe leuk de obligatiemarkt dat gaat vinden…

(origineel gepubliceerd in het Financieele Dagblad van 20 februari 2017)