‘Draghi waarschuwt Nederland voor risico’s huizenmarkt’, kopte het Financieele Dagblad vorige week op haar website. Het was een artikel naar aanleiding van een studie van de European Systemic Risk Board (ESRB) die de risico’s van de huizensector voor de diverse EU-landen in kaart bracht. Niet alleen Nederland bleek een waarschuwing te krijgen. Maar liefst elf landen kregen te horen dat er meer actie ondernomen moest worden om onderliggende onevenwichtigheden op te lossen.

Vormt de huizenmarkt een risico voor Nederland? Zeker. Met een hypotheekschuld van meer dan 60% van het BBP staat Nederland in Europees verband op de vierde plek, wat er mede toe bijdraagt dat schuld van huishoudens maar liefst 111% van het BBP bedraagt – goed voor een top-drie positie in Europa. Zorgwekkend. Wat ik echter minstens even zorgwekkend vind, is dat er in het rapport met geen woord gesproken wordt over waarom Nederlandse huishoudens zo schuld-happy lijken te zijn. Het antwoord is simpel: pensioenbesparingen. Het beeld van Nederlandse huishoudens die zich tot over hun oren in de schuld hebben gestoken wordt weer eens schaamteloos opgevoerd, zonder daarbij de pensioenpot van 200% van het BBP ook maar te noemen. Bij de analyse van Finland en Denemarken wordt de pensioentegoeden nog wel genoemd, maar bij de analyse van Nederland? Geen woord.

Draghi is de pot die de ketel verwijt dat hij roetvegen heeft

Nu kun je stellen dat het aan de onderliggende risico’s weinig verandert. Nederlanders hebben én heel veel (pensioen)vermogen én heel veel schuld, wat ons extra gevoelig maakt voor schommelingen op de financiële markten. Op het moment dat de Nederlandse huizenmarkt weer eens onderuit gaat, is het niet zo dat we opeens een winstuitkering uit de pensioenpot krijgen om het verlies te compenseren. Op zich oud nieuws, maar dat de ESRB ons nog eens op die risico’s wijst, daar heb ik dan niet zo heel veel problemen mee.

Waar ik echter wel moeite mee heb is dat deze club de schuld bij de individuele landen legt. Draghi die waarschuwt voor onevenwichtige huizenmarkten: het is een typisch geval van de pot die de ketel verwijt dat hij roetvegen heeft. Hoge hypotheekschuld? Wat wil je, met een tienjarige hypotheekrente van onder de 2%! Uiteraard gaan mensen met een onnatuurlijk lage hypotheekrente meer huizen kopen en zijn ze bereid meer schuld aan te gaan. Als de voorzitter van de ESRB zich echt zorgen zou maken, zou hij wellicht eens moeten stoppen met het absurde beleid om obligaties te kopen, zou ik zeggen.

Als we in Europa over een jaar of tien geconfronteerd worden met een knappende vastgoedzeepbel, weet ik denk ik wel wie er als hoofdschuldige aangemerkt zal worden… Niet Nederland.

(origineel gepubliceerd in Het Financieele Dagblad van 05 december 2016)