Hoe lang kan het Chinese groeiwonder nog standhouden? Het is een vraag die weliswaar niet hardop wordt gesteld, maar wel één die als een rode draad door het IMF rapport “Resolving China’s Corporate Debt Problem” loopt. Het probleem is vrij simpel: de schuld van het bedrijfsleven groeide sinds 2009 met gemiddeld 20% per jaar, aanzienlijk meer dan de groei van de economie. Als percentage van de totale economie is de bedrijfsschuld hiermee gestegen van ongeveer 100% in 2009 naar 170% aan het einde van 2015. Een dergelijke sterke stijging van de bedrijfsschuld is in het verleden op zich wel vaker voorgekomen, maar in vrijwel alle gevallen waren de consequenties in de daarop volgende jaren negatief.

Een China-optimist haalt er zijn schouders bij op. Zeker, de schuld is hoog, maar zolang het nominale BBP maar met 10% blijft groeien is elk schuldprobleem behapbaar. Maar in hoeverre was de groei die we de afgelopen jaren gezien hebben nou juist opwaarts vertekend door, jawel, de scheutige kredietverlening? Zeker, de aanleg van een hogesnelheidstrein, een nieuwe stad of een fabriek heeft de groei gestimuleerd, maar als vervolgens blijkt dat het slechts tot overcapaciteit heeft geleid, betekent het dat de rentabiliteit van deze investeringen ook tegenvalt. Zonder rendement is het moeilijk om die hogere schuldenlast te dragen. En op dat punt kraakt het systeem al aardig: volgens officiële cijfers bedragen slechte leningen al meer dan 5% van het totaal, officieuze schattingen zitten op een veelvoud.

Een serieus probleem

Kortom, China heeft een serieus probleem. Vreemd genoeg is dit een probleem dat door een grote groep China-optimisten genegeerd wordt. China is een geval apart, waar andere wetten gelden, zo lijkt de gedachtegang. In mijn ogen heeft het een heel hoog this time is different-gehalte: negeer vooral wat het verleden ons vertelt. Wie denkt dat economische wetten niet van toepassing zijn voor een centraal geleide economie, verwijs is naar het ‘succes’ waarmee de autoriteiten de leeglopende zeepbel in de aandelenmarkt eerder dit jaar onder controle trachtte te krijgen. Kansloos.

Nu is China tot nu toe goed in staat geweest om de dag des oordeels voor zich uit te schuiven. Het IMF roept juist op om met dat beleid te stoppen, aangezien dit het probleem op termijn alleen maar groter maakt. Juist China, een centraal geleid systeem, zou kunnen kiezen voor een gedegen aanpak van de problemen. China onderkent het probleem op zich wel, maar als puntje bij paaltje komt, weegt de korte termijn ook hier zwaarder.

Zachte heelmeesters maken stinkende wonden. Als ik het rapport van het IMF zo lees, meurt het al aardig.

(origineel gepubliceerd in Het Financieele Dagblad van maandag 24 oktober 2016)