‘Reculer pour mieux sauter.’ Toen ik twintig jaar geleden als rentestrateeg werkzaam was op de dealing room van de Rabobank, was dit één van de favoriete uitspraken van mijn leidinggevende. Een stap terug doen om een grotere sprong te kunnen maken, even terugschakelen om te kunnen versnellen.

Hoewel de uitdrukking zelf vrij neutraal kan worden geïnterpreteerd, gebruikte mijn baas hem doorgaans als de markt zich weer eens niets aantrok van onze visies en links was gegaan waar wij rechts hadden verwacht. Het was een soort van bezwering om aan te geven dat de markt een aanloopje nodig had om alsnog, het liefst versneld, de juiste kant op te gaan. Soms werkte het, die bezwering.

Ik moest aan deze uitspraak denken toen een collega van mij de aandelenbeurs deze week met een Californisch bos vergeleek. Zijn stelling was hierbij dat hij liever een beperkte bosbrand op zijn tijd zag, dan eens in de zoveel tijd die allesverslindende bosbrand die hele delen van de wereldeconomie in as legt. De tussentijdse brandjes (correcties) zijn hierbij gericht op het voorkomen van een opbouw van dusdanig veel brandstof, dat er een ramp volgt.

Zowel bedrijven als beleggers hebben baat bij tussentijdse brandjes

Er valt wat voor te zeggen. De analogie van de brandstof voor de beurs kent hierbij twee kanten. Enerzijds hebben we het over de bedrijven die door het gunstige beursklimaat en de gemakkelijke financiering te lang in leven worden gehouden. Denk hierbij aan de zombiebedrijven die volgens studies van de OECD en de BIS de afgelopen jaren aan een opmars bezig zijn. Valt er hier en daar een keer een zombiebedrijf om, dan is dat geen probleem. Vallen ze alle tegelijk, dan is de kans groot dat ze daarmee ook banken in hun val meesleuren, met alle gevolgen van dien.

Anderzijds bestaat de brandstof uit beleggers die bij het uitblijven van tussentijdse brandjes zich niet meer bewust zijn van de gevaren die samenhangen met beleggen. Als er vervolgens een brand uitbreekt, kan het tot een paniekreactie leiden die de zaak erger maakt dan het in werkelijkheid is. Liever een bosbrandje op zijn tijd, dan een inferno, aldus mijn collega. Reculer pour mieux sauter.

Als de beurs inderdaad een bos is en we momenteel te maken hebben met een tussentijds bosbrandje, dan werpt dit ook een heel ander licht op de handelswijze van Trump. Veel van de huidige onrust op de beurs – handelsoorlog, government shutdown, dreigen met het ontslag van Fed-baas Powell – is aan zijn beleid toe te schrijven. Het probleem van de zombiebedrijven lost hij hier niet direct mee op, maar dat hij beleggers nog eens duidelijk op de risico’s van beleggen wijst, kan moeilijk ontkend worden. Trump die een reculer pour mieux sauter doet: wie had dat ooit gedacht?

(Origineel gepubliceerd in het Financieele Dagblad van 16 januari 2019)