Ook deze week doe ik of Griekenland níet het belangrijkste thema van de Europese financiële markten is, vooral ook omdat ik het gevoel heb dat er weinig nieuwe inzichten bij zijn gekomen. Griekenland is in mijn ogen nog even failliet als vorige week en de verschillende partijen verschillen nog steeds van inzicht hoe het probleem moet worden opgelost. Nee, deze week weer eens aandacht voor de Amerikaanse arbeidsmarkt!

Jobless recovery
Er is veel mis met de Amerikaanse arbeidsmarkt, maar om toch met iets positiefs te beginnen, er is erg veel informatie over aanwezig. Geen land, dat zo veel historie en uitsplitsing geeft als Amerika. Aantal banen, werkzoekenden en gewerkte uren per bedrijfstak, regio, geslacht, leeftijd en zo kan ik nog wel even doorgaan. Er zijn dan ook volop sites die daar mooie tools van hebben gemaakt.

Tot zover het goede nieuws. Het slechte nieuws is dat het met die arbeidsmarkt momenteel niet echt wil vlotten, en dat is wel wat vreemd. Als je de Amerikaanse arbeidsmarkt met die van Europa vergelijkt, staat de Amerikaanse over het algemeen te boek als flexibel: je kunt tegen relatief lage kosten mensen ontslaan en aannemen, waar dat in Europese landen niet altijd even makkelijk gaat. Bovendien is het sociale vangnet in Europa groter, wat er toe leidt dat werklozen minder geneigd zijn om -tegen een lager salaris- een baan te accepteren. Vroeger -of vroegâh zoals je dat eigenlijk hoort te zeggen- had dit tot gevolg dat de Amerikaanse arbeidsmarkt volatieler was, maar dat de werkloosheid per saldo lager lag, terwijl de werkloosheid in Europa relatief stabiel was, maar met als keerzijde een grote structurele component.

In een recessie zoals we in 2009 hebben gezien, zou je dus voor de VS een sneller oplopende werkloosheid verwachten, die vervolgens gevolgd zou worden met een sterkere daling, relatief ten opzichte van Europa. De stijging, die hebben we gezien, maar die snelle daling… daar gaat het niet helemaal goed mee. Er zijn diverse grafieken die dat duidelijk kunnen maken, maar de meest beroemde is die van Calculated Risk, die bij ons beter bekend is onder de naam spaghetti-grafiek:

De grafiek laat zien hoeveel banen er vanaf het begin van de recessie zijn verdwenen en hoe lang het duurde voordat die banen weer terugkwamen, voor alle recessies sinds de tweede wereld oorlog. Het aardige van deze grafiek is dat je duidelijk ziet hoe symmetrisch het normale verloop is: het duurt doorgaans ongeveer even lang om van het begin van de recessie naar het dal te komen, om van het dal dan weer naar volledig herstel te komen. En wat je duidelijk aan de rode lijn ziet, is dat die symmetrie in de huidige situatie ontbreekt…

Een iets andere manier is de volgende weergave: de huidige recessie ten opzichte van het gemiddelde verloop van de voorgaande recessies.

En deze grafiek laat -heel summier- de vergelijking Amerika Europa zien:

Dit fenomeen staat te boek als de jobless recovery. Strikt genomen klopt dat uiteraard niet: sinds het dieptepunt zijn er meer dan 2 miljoen banen bijgekomen, dus echt jobless kan je het niet noemen. Het is echter een schrale troost voor die bijna 7 miljoen mensen wier baan eveneens is gesneuveld en waar nog geen vervanging voor terug gekomen is.

Nou zijn er diverse verklaringen voor het achterblijven van de banengroei. Ten eerste valt het economische herstel sowieso tegen, in vergelijking met andere recessies. Deze link geeft een aardige interactieve tool waarbij je de groei en de werkloosheid per Amerikaanse staat kan bekijken. Daarnaast heeft America Inc. het zwaar als gevolg van concurrentie met het veel goedkopere China (en de te goedkope yuan). Dit gaat vooral ten koste van de lager geschoolde banen in de industriële sector. Dat blijkt aardig uit de (inmiddels wat verouderde) tabel. Ook de teloorgang van de huizensector als werkgever is daarbij duidelijk. En dat het met die huizenmarkt niet goed gaat kunt u ook hier nog eens lezen

Daarnaast noemen sommigen (meest Republikeinen) het in stand houden van uitkeringen als een oorzaak van de hoge werkloosheid.

Deze week was er weer wat extra aandacht voor het onderwerp, mede als gevolg van een studie van McKinsey. Ook hier worden dezelfde argumenten genoemd, maar maakt de consultant er ook een punt van dat er sprake zou zijn van een mismatch tussen de gevraagde werknemers (geschoold, hoger opgeleid) en de werklozen (lager opgeleid, al bijna 2 jaar zonder werkervaring. Ook de beperkte groei in nieuw opgerichte bedrijven speelt een rol. Er zijn ook lichtpuntjes: zo meldt men dat de trend van offshoring (naar India en China) wel eens om zou kunnen keren. We wachten het af…

Een andere manier om tegen het probleem aan te kijken vind je hier: een video van Robert Reich, voormalig minister van de Department of Labor, onder Clinton. In minder dan 3 minuten legt hij uit wat er aan scheelt met de Amerikaanse economie. (via @mathijsbouman) http://www.youtube.com/watch?v=JTzMqm2TwgE&feature=player_embedded
(bron: http://www.businessinsider.com/the-truth-about-the-economy-in-two-minutes-201…