Uiteraard is het een thema dat al een tijdje in de markt rondwaart, maar onder het mom beter laat dan nooit staat de Best of the Week deze week in het teken van de voedselprijzen. Indirect was de sterke stijging van de voedselprijzen de oorzaak voor de ontwikkelingen in Tunesië en is het tevens een belangrijke reden voor de inflatie die je met name in de opkomende landen ziet. Ook de beurzen laat het niet geheel onberoerd, dus dat is een goede reden om even bij dit onderwerp stil te staan: waarom stijgen voedselprijzen, wie heeft er last van en wat kunnen we er aan doen?

Voedselprijzen
Om te beginnen een aardig overzicht van hoe groot het belang van voedselprijzen in de nationale inflatie precies is, afkomstig van een rapport van Morgan Stanley. Nederland ontbreekt in dit overzicht, maar voedsel en drank heeft een gewicht van 14,3%, waarmee Nederland zoals te verwachten viel aan de linkerkant van deze grafiek zou staan.

De strekking is duidelijk: stijgende voedselprijzen hebben niet overal dezelfde impact op inflatie. Als je de grafiek zo bekijkt zijn de gevolgen voor de inflatie het grootst voor de armere landen. Da’s ook niet zo vreemd, aangezien mensen in armere landen geen geld hebben om iphones en horloges te kopen: alles gaat op aan de basisbehoeftes voedsel, kleding en wonen. De volgende grafiek werkt dat verband wat verder uit:

Uiteraard verschillen de percentages tussen beide grafieken iets als gevolg van de toevoeging van energie, maar dat doet niet echt terzake. De uitkomst –met wat variatie- is duidelijk: hoe armer hoe groter het gewicht van voedsel in de landelijke inflatie. Het mag duidelijk zijn dat de stijging van de voedselprijzen juist de armere landen negatief doorwerkt: niet alleen tast het de koopkracht hard aan, maar bovendien zijn de buffers om een dergelijke tegenvaller op te vangen veel kleiner. Toch is niet elk van de armere landen even gevoelig voor een stijging van de voedselprijzen, wat duidelijk naar voren komt als we naar de volgende grafiek kijken. Hierin staat weergegeven of en hoeveel een land voedsel en energie exporteert of importeert.

Het is niet verrassend dat bijvoorbeeld Rusland (groot exporteur van olie en gas) er per saldo niet zo op achteruit zal gaan als de prijs van olie stijgt. De echte zwakke broeders blijken in dit geval de Filippijnen, India, Peru, Polen, Egypte en China te zijn. Oftewel, de twee grootste van de BRIC landen zijn zeker niet ongevoelig voor dit probleem. Wie denkt dat er in Filippijnen voedselrellen orde aan de dag zijn, komt echter bedrogen uit. “We’re up to our ears in rice”, met als gevolg dat de voedselprijzen er zowaar dalen. Het is alleen niet zonder prijskaartje…

Wie de nodige cijfers over voedselprijzen zoekt komt eigenlijk direct bij de Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO) terecht. Daar houden ze keurig bij hoe bepaalde subindices van voedselprijzen zich ontwikkelen en kan je de nodige historische data downloaden of bekijken.

.
 

.

http://www.fao.org/worldfoodsituation/wfs-home/en/

Hierbij vallen twee zaken direct op: 1) voedselprijzen zijn relatief stabiel geweest tot aan 2007, om vervolgens hard op te lopen en 2) sinds zie tijd zijn voedselprijzen heel erg volatiel geworden. Over die gestegen volatiliteit valt meer te lezen in deze bijdrage. Er blijkt niet één bron te zijn, maar eerder een optelsom van verschillende factoren, waaronder extreme weersomstandigheden (overstromingen in Pakistan en Australië, bosbranden Rusland) een grotere verwevenheid van de wereldeconomie, grotere concentratie van voedselproductie op een aantal plekken en een gestegen vraag van onder andere de energie sector voor voedsel gerelateerde producten (bio brandstof).

Het grote nadeel van de voedselprijzen is dat je er als centrale bank niet heel veel aan kunt doen: met een renteverhoging los je het probleem (tekort aan voedsel) niet op. Dat verklaart ook gelijk waarom de verschillende centrale banken in de opkomende landen met zoveel tegenzin de rente verhogen. Desondanks denkt men bij Citigroup dat renteverhogingen er wel degelijk aan zitten te komen, waarbij in het bijzonder China over de brug zal moeten komen. De angst voor renteverhogingen in China was vorig jaar één van de oorzaken waarom de opmars van aandelen vanaf april tot stilstand kwam. Dat is dus ook de reden waarom er de laatste weken ook zoveel geschreven wordt over voedselprijzen.

Is het alleen maar slecht nieuws? Dat lijkt zeker niet de strekking te zijn van het artikel in The Economist van deze week (alleen te lezen door abonnementhouders, sorry). De hogere voedselprijzen leiden er toe dat boeren meer geld over hebben om te investeren in een grotere productie, wat de prijs volgend jaar dan weer zal drukken. Bij de ECB zijn ze wat minder positief. In hun 210 (!) pagina’s tellende Monthly Bulletin (99 pagina’s tekst, de rest tabellen) staat op pagina 13 een box over voedselprijzen. Hun conclusie is dat: “there will remain upside pressure on food prices in the long run, due to robustly growing global demand”. Voor een tienjarige outlook kan je overigens hier terecht, in deze link kunt u lezen wat de collega’s van SAM er precies over zeggen en ook de sectie van de Financial Times is aanbevelingswaardig.

Overige links
Amerika bouwt geen huizen meer. Of althans, niet in 2010

Korte samenvatting van wat er de afgelopen 200 jaar gebeurd is…

Waar had je het beste in kunnen beleggen, de afgelopen 40 jaar?

Belangrijke rapporten
Voorheen heette deze rubriek de ‘saaie rapporten’ sectie, maar eigenlijk doet dat geen recht aan de kwaliteit die er vaak te vinden is. Vanaf deze week dus de Belangrijke Rapporten.
De SER heeft een rapport geschreven over de krimpgemeentes in Nederland
Ook de Energy Outlook (2030) van BP is altijd het doorbladeren
En het lijvige rapport van Citigroup (Buiter) over de eurozone mag uiteraard ook niet ontbreken in dit lijstje