Van alle recessies die ik heb meegemaakt. is de huidige wel de minst sympathieke. Begrijp me niet verkeerd, geen enkele recessie is ooit leuk, maar bij een ‘normale’ heb je tenminste nog het gevoel dat een onderliggend probleem moet worden rechtgezet. Overinvesteringen in de Amerikaanse huizensector, overwaardering in financiële markten, krapte op de arbeidsmarkt, inflatie: dat soort werk.

Een onevenwichtigheid in de economie die met veel pijn en moeite wordt gecorrigeerd. Onvermijdelijk en pijnlijk, maar aan het einde van de rit is de bankensector weer steviger, is de inflatie de kop ingedrukt of is de dotcomgekte weer tot normale proporties teruggebracht. De noodzaak is duidelijk, de uitkomst doorgaans positief.

Dan de huidige crisis. Niets wordt opgelost en alles wat al mis was, lijkt alleen maar verder te worden uitvergroot.

Deze crisis maakt alles alleen maar slechter

Voorbeelden? Er was al te veel schuld in de wereld, maar zodra we uit deze crisis kruipen, zullen we een nieuw record gevestigd hebben. Vóór de crisis was er sprake van een kleine groep succesvolle bedrijven (met te veel marktmacht) en een groeiende groep zombiebedrijven die alleen door goedkope leningen kon overleven. De sterke bedrijven komen alleen maar sterker uit deze crisis, de zwakke alleen maar zwakker. Groeiende ongelijkheid tussen arm en rijk, spanningen tussen vaste en flexibele banen, onvrede tussen de haves en de havenots.

Noem iets wat vóór de crisis al niet helemaal klopte en in vrijwel alle gevallen lijkt het alleen maar verder versterkt te worden. Ja, het milieu heeft tijdelijk de wind in de rug gehad, al lijkt dat dan wel gelijk de uitzondering die de regel bevestigt.

‘Bij een “normale” recessie heb je tenminste nog het gevoel dat een onderliggend probleem moet worden rechtgezet’

Nog zo eentje uit deze reeks van het-wordt-alleen-maar-erger is het spaargedrag. De wereld ging al gebukt onder een spaaroverschot, en de laatste cijfers laten zien dat het de afgelopen maanden alleen maar erger geworden is. Kijken we bijvoorbeeld naar de VS, dan zien we dat het zogenaamde personal income onder invloed van het reddingsprogramma van de overheid in april met 10,5% steeg, terwijl personal spending in diezelfde maand met 13,6% terugliep. De spaarquote als percentage van het besteedbare inkomen steeg naar een ongekende 33% …

De VS is daarmee weliswaar een extreem (en waarschijnlijk tijdelijk) voorbeeld, maar deze trend tot sparen en consuminderen duikt internationaal op. Niet alleen zijn de economische vooruitzichten voor velen somber, de lockdown heeft het consumptiegedrag veranderd. Begrijpelijk, dat zeker, maar ook zorgelijk als het voortduurt.

Als de financiële steun van de overheid voornamelijk op bankrekeningen belandt, is het niet erg effectief om economische vraaguitval op te vangen. Meer schuld en geen economisch herstel: inderdaad een weinig sympathiek vooruitzicht.

(origineel gepubliceerd in Het Financieele Dagblad van 03 juni 2020)